Bàn về “chuẩn đầu ra” và việc xây dựng “chuẩn đầu ra của Trường Cao đẳng nghề du lịch Huế

Abstract
According to the direction of Ministry of Labours, Invalids and Social Affairs and Ministry of Culture, Sports and Tourism, as well as the implementation of training adapting to the social needs, institutes begin to develop their “Graduate Standards” for each of their training levels. “Graduate Standards” are much mentioned on many forums and conferences. However, there is no common understanding of this concept in order to identify the standards for each college. It is not necessary to argue on HOW TO IMPROVE THE standard when we cannot understand WHAT IS STANDARD.
In this paper, the “Graduate Standards”, its roles and the process to develop it will be mentioned (in the context of Hue Tourism College).

Thực hiện chỉ đạo của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội và Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, thực hiện định hướng đào tạo gắn với nhu cầu xã hội, các trường tiến hành xây dựng “Chuẩn đầu ra” cho các cấp đào tạo của trường mình. "Chuẩn đầu ra" là cụm từ gần đây được nhắc rất nhiều trên các diễn đàn giáo dục - đào tạo, các cuộc hội thảo từ TW đến các trường. Tuy nhiên, việc hiểu và xác định chuẩn đầu ra là gì vẫn chưa có cách hiểu thống nhất. Vậy CHUẨN ĐÂU RA là gì và mục đích của việc xây dựng chuẩn đầu ra có tác dụng như thế nào đối với công tác đào tạo và kết quả đào tạo đang là một vấn đề mà các cơ sở đào tạo cần phải làm rõ để tích hợp trong sản phẩm đào tạo của cơ sở mình trước khi đưa các sản phẩm này thâm nhập thị trường lao động một cách chính thức.
Trong bài viết này tác giả muốn đề cập đến nội hàm cơ bản của “Chuẩn đầu ra”, xác định vai trò của “Chuẩn đầu ra” đối với các thành phần tham gia vào công tác đào tạo nghề và chất lượng đào tạo cùng với việc thiết kế quy trình xây dựng “Chuẩn đầu ra” cho các Hệ đào tạo tại trường Cao đẳng nghề Du lịch Huế.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ:
Hiện nay đang có nhiều cách hiểu khác nhau về chuẩn đầu ra. Theo Bộ Giáo dục đào tạo tại thông tư 07/2015 TT-BGDĐT thì “Chuẩn đầu ra là yêu cầu tổi thiểu về kiến thức, kỹ năng, thái độ, trách nhiệm nghề nghiệp mà người học đạt được sau khi hoàn thành chương trình đào tạo, được cơ sở đào tạo cam kết với người học, xã hội và công bố công khai cùng với các điều kiện đảm bảo thực hiện”. Tức là những gì nhà trường hứa, cam kết với xã hội (người học, gia đình, nhà tuyển dụng, nhà nước và toàn xã hội) rằng người học sẽ đạt được sau khi kết thúc khóa học tại trường.
Theo quan điểm dạy để làm nghề, chuẩn đầu ra của các trường dạy nghề là người học sau khi đã được cung cấp kiến thức và rèn luyện thực hành kỹ năng nghề, được trang bị thái độ làm việc theo yêu cầu của một nghề nào đó thì phải hành "nghề" để có thể tìm việc làm hoặc tự tạo việc làm khi hoàn thành và kết thúc khóa học. Chỉ cần làm được nghề đúng nghĩa chứ chưa cần "lành nghề", bởi lẽ để lành nghề thì cần có thêm nhiều thời gian để tích lũy kinh nghiệm làm việc, rèn luyện thực tế với tỷ lệ thời gian có thể dài bằng hoặc nhiều hơn thời gian học tập đã thực hiện. Và còn một điều kiện khác là tùy vào khẳ năng cá nhân và sự nhạy bén của bản thân trong việc tiếp cận và trải nghiệm nghề nghiệp. Đấy cũng chính là "Chuẩn đầu ra" mang tính định hướng tới thị trường lao động, giúp cho sinh viên tốt nghiệp có thể có việc làm và đáp ứng yêu cầu công việc của doanh nghiệp.
Xét từ quan điểm đào tạo nghề của Úc, đào tạo nghề phải phối hợp chặt chẽ với doanh nghiệp, phải đào tạo theo nhu cầu của xã hội, phải lấy người học làm trung tâm nhằm đạt được trình độ mà nhà tuyển dụng yêu cầu, đồng thời phải có lộ trình để người học có thể theo học ở cấp cao hơn, phải được điều chỉnh linh hoạt để đáp ứng nhu cầu của khách hàng và phải đào tạo theo năng lực. Điều này có nghĩa là phải quan tâm đến vấn đề người học làm được gì sau quá trình đào tạo hơn là vấn đề thời gian đào tạo và phải được Hội nghề nghiệp quốc gia sát hạch, công nhận. Chính vì vậy, đào tạo theo năng lực thường phân bổ theo các mô đun có tích hợp giữa lý thuyết và thực hành và kết thúc mỗi mô đun thì người học đã đảm bảo có một năng lực thực hiện công việc trong một phạm vi nhất định.
Chuẩn đầu ra của một trường đào tạo nghề có thể được hiểu là sự khẳng định (cam kết) của trường (cơ sở đào tạo) đối với người học, gia đình và doanh nghiệp (xã hội), mong muốn một người tốt nghiệp có khả năng LÀM ĐƯỢC nhờ kết quả của quá trình đào tạo. Hay nói một cách khác, “Chuẩn đầu ra” là lời khẳng định của những điều mà trường muốn sinh viên của trường có khả năng làm, biết, hoặc hiểu (thực hiện được một ví trí công việc hoặc là có khả năng thể hiện được kết quả một việc được giao và kết quả đó mang tính định lượng) nhờ hoàn thành một khóa đào tạo của trường.
Chuẩn đầu ra dưới góc độ người học, là năng lực người học đạt được sau khi tốt nghiệp là khả năng làm việc cá nhân và làm việc nhóm trên cơ sở tuân thủ các nguyên tắc an toàn nghề nghiệp, đạo đức nghề nghiệp và thái độ đối với nghề. “Chuẩn đầu ra” đối với người học bao gồm kiến thức, kỹ năng, tính chủ động sáng tạo trong giải quyết các vấn đề liên quan đến chuyên ngành được đào tạo tương ứng đối với mỗi trình độ đào tạo.
Như vậy chuẩn đầu ra của một trường được cấu thành bởi 2 phần: chuẩn chung của cấp đào tạo, nghề đào tạo và chuẩn riêng tăng thêm của từng trường phù hợp với năng lực và nhu cầu sử dụng của thị trường lao động mà trường đó nhắm đến.
Theo quan điểm trên, mỗi một trường sẽ có nhiều “Chuẩn đầu ra” tương ứng với các chương trình đào tạo khác nhau do trường xây dựng và tổ chức đào tạo. Ví dụ: đối với trường CĐNDL Huế “Chuẩn đầu ra” của hệ trung cấp Kỹ thuật chế biến món ăn khác với “Chuẩn đầu ra” của hệ cao đẳng Kỹ thuật chế biến món ăn hoặc “Chuẩn đầu ra” của hệ Sơ cấp chế biến món ăn...
“Chuẩn đầu ra ” sẽ là cơ sở định hình mục tiêu của chương trình đào tạo và là cơ sở để xây dựng chương trình đào tạo của các trường (cơ sở đào tạo nghề).
Nội dung của “Chuẩn đầu ra” gồm 3 yếu tố: Hệ thống kiến thức, Kỹ năng người học cần phải có sau khóa đào tạo và ý thức về năng lực tự chủ, tự chịu trách nhiệm (còn được gọi là thái độ) mà người học phải có.
Chuẩn đầu ra nhấn mạnh vào người học, nhấn mạnh đến khả năng người học làm được việc gì đó sau khi hoàn thành khóa học.
II. VAI TRÒ CỦA CHUẨN ĐẦU RA ĐỐI VỚI ĐÀO TẠO NGHỀ
1. Vai trò
Việc đào tạo nghề theo định hướng xã hội đòi hỏi phải có “Chuẩn đầu ra” phù hợp với nhu cầu thực tế. “Chuẩn đầu ra” của trường phải được xây dựng từ nhu cầu thực tế, từ ví trí việc làm xác định. Vì vậy, để xây dựng được “Chuẩn đầu ra” của từng ngành, nghề, từng cấp độ đào tạo đòi hỏi trường phải xuất phát từ nghiên cứu thực tế việc sử dụng nhân lực đang diễn ra tại các cơ sở sẽ sử dụng học viên của trường. Việc xác định “Chuẩn đầu ra” phù hợp có tác dụng:
- Đổi mới phương pháp học tập trung vào người học mà không phải giáo viên một cách thực chất.
- Làm rõ vai trò của từng thành tố trong mối quan hệ Dạy - Học - Đánh giá, do đó việc thiết kế chương trình đào tạo sẽ gắn với nhu cầu hơn.
 - Hỗ trợ công tác đảm bảo chất lượng và hình thành các chuẩn đào tạo.
- Người học và doanh nghiệp đều có lợi trong: đào tạo, tuyển dụng, bồi dưỡng, đánh giá và tiến bộ nghề nghiệp của mỗi cá nhân.
Cùng với “Chuẩn đầu ra” sẽ hình thành hệ thống tín chỉ, tín chỉ có thể tạo ra “đồng tiền chung” gắn kết giữa các trường giáo dục nghề nghiệp với nhau và với giáo dục đại học tạo điều kiện học liên thông và học suốt đời.

“Chuẩn đầu ra” mang lại nhiều lợi ích cho các thành phần tham gia vào hoạt động đào tạo. Cụ thể là: