Các phương pháp và cách tiếp cận dạy học trong Giáo dục nghề nghiệp hiện nay

Dưới đây là các phương pháp và cách tiếp cận dạy học nổi bật:

• Tiếp cận lấy người học làm trung tâm (Learner-Centered Approach): 

Đây là một trong những phương pháp quan trọng nhất được nhấn mạnh trong giáo dục nghề nghiệp hiện nay.

    ◦ Mục tiêu là phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo, khả năng tự học, và tự nghiên cứu của người học.

    ◦ Giáo viên đóng vai trò tổ chức và điều khiển các hoạt động của người học để họ tự lĩnh hội kiến thức, kỹ năng, và hình thành thái độ nghề nghiệp, thay vì truyền thụ áp đặt một chiều.

    ◦ Phương pháp này giúp người học phát triển khả năng thích ứng với thách thức và yêu cầu mới của thị trường lao động, đồng thời giải quyết vấn đề một cách chủ động và sáng tạo.

• Tiếp cận năng lực (Competency-Based Approach):

    ◦ Tập trung vào việc phát triển và đánh giá năng lực đầu ra của người học, đảm bảo họ có khả năng vận dụng kiến thức trong những tình huống thực tiễn.

    ◦ Chương trình đào tạo được xây dựng dựa trên chuẩn kỹ năng nghề quốc gia và nhu cầu của thị trường lao động.

    ◦ Giáo dục nghề nghiệp chú trọng đào tạo kỹ năng nghề gắn với giáo dục đạo đức, lối sống, ý thức kỷ luật, kỹ năng mềm và kỹ năng số cho người học.

    ◦ Thiết kế chương trình theo mô-đun hoặc tín chỉ cho phép người học linh hoạt hơn trong việc xác định lộ trình học tập của mình.

• Đào tạo gắn kết với doanh nghiệp/đào tạo kép (Work-Integrated Learning/Cooperative Training):

    ◦ Phương pháp này đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa nhà trường và doanh nghiệp để cung cấp chương trình học có tính ứng dụng cao và thực tế hóa quá trình đào tạo.

    ◦ Việc học nghề được thực hiện ở cả hai nơi: tại trường (học kiến thức và kỹ năng cơ bản) và tại doanh nghiệp (học kỹ năng sản xuất).

    ◦ Doanh nghiệp tham gia sâu vào mọi công đoạn của quá trình đào tạo, từ xây dựng chương trình, thực hiện đào tạo, đến đánh giá kết quả học tập của người học.

    ◦ Hình thức này giúp người học có cơ hội trải nghiệm thực tế công việc, tích lũy kiến thức, kỹ năng, và thái độ phù hợp với yêu cầu của doanh nghiệp và thị trường lao động.

• Đào tạo kết hợp/Ứng dụng công nghệ thông tin (Blended Learning/Technology-Integrated Learning):

    ◦ Đây là xu hướng tất yếu trong bối cảnh chuyển đổi số, kết hợp giữa giảng dạy trực tiếp tại trường với việc sử dụng các công nghệ, học liệu số, thiết bị thật và ảo, phòng học ảo.

    ◦ Công nghệ được sử dụng xuyên suốt cả quá trình dạy và học, bao gồm ứng dụng thực tế ảo tăng cường (AR) để tạo môi trường học tương tác, và trí tuệ nhân tạo (AI) để cá nhân hóa quá trình học.

    ◦ Các cơ sở giáo dục cần tận dụng các công cụ và nền tảng số để cung cấp kiến thức liên tục, mọi lúc, mọi nơi cho người học.

    ◦ Việc số hóa bài giảng, giáo trình, và sách điện tử ngày càng phổ biến, và việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập cũng được thực hiện trên nền tảng công nghệ số.

• Phương thức đào tạo theo tín chỉ/mô-đun (Credit-Based/Modular Training):

    ◦ Hệ thống giáo dục quốc dân được xây dựng theo hướng mở, liên thông, cho phép đào tạo theo niên chế hoặc theo phương thức tích lũy mô-đun hoặc tín chỉ, hoặc kết hợp cả hai.

    ◦ Phương thức này nhấn mạnh sự tích lũy kiến thức và kỹ năng qua các đơn vị học tập nhỏ hơn, khuyến khích tự học và tự nghiên cứu.

    ◦ Nó giúp người học chủ động trong việc lập kế hoạch và đăng ký các môn học, mô-đun phù hợp với khả năng và điều kiện cá nhân.

• Học tập định hướng nghiên cứu và ứng dụng (Research-Oriented/Application-Oriented Learning):

    ◦ Giáo dục nghề nghiệp gắn kết hữu cơ với hoạt động nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ, nhằm nâng cao chất lượng đào tạo.

    ◦ Giảng viên và người học được khuyến khích tham gia vào các hoạt động nghiên cứu, phát triển và ứng dụng công nghệ mới vào thực tiễn sản xuất, kinh doanh.

    ◦ Việc này giúp người học được tiếp cận với công nghệ hiện đại và phát triển tư duy sáng tạo, thích ứng nhanh với sự thay đổi của ngành công nghiệp.

Tóm lại, các phương pháp dạy học cơ bản hiện nay trong giáo dục nghề nghiệp không chỉ là việc truyền đạt kiến thức mà còn là quá trình phát triển toàn diện năng lực, kỹ năng, và thái độ cho người học, thông qua sự kết hợp linh hoạt các hình thức đào tạo, ứng dụng công nghệ, và gắn kết chặt chẽ với thực tiễn thị trường lao động.